Początki słowa “siesta” – śladami starożytnego Rzymu
Siesta to słowo, które w znaczący sposób kojarzone jest z Hiszpanią i stylem życia Hiszpanów. Choć dzisiaj uważane jest za nieodłączny element hiszpańskiej kultury, jego korzenie sięgają znacznie dalej niż można by przypuszczać. Według historyka mieszkającego w Madrycie, Petera Besasa, termin “siesta” wywodzi się bezpośrednio z czasów starożytnego Rzymu. “Siesta” odnosi się do “szóstej godziny” (łac. sexta hora), co w rzymskim harmonogramie dnia, dzielącego czas na 12 godzin dzienne i 12 nocnych, odpowiadało mniej więcej naszemu czasowi lunchowemu. W zależności od pory roku, szósta godzina mogła zaczynać się o różnych porach, lecz zawsze w przybliżeniu w południe.
Siesta w kulturze hiszpańskiej – więcej niż tylko drzemka
Choć “siesta” w literalnym tłumaczeniu oznacza po prostu “szósta godzina”, w kulturze Hiszpanii zyskała ona nowy wymiar. Dziś siesta kojarzy się przede wszystkim z krótkim odpoczynkiem po obiedzie, który jest praktykowany nie tylko w Hiszpanii, ale i w wielu innych krajach o ciepłym klimacie. Według najnowszych badań, aż 20% Hiszpanów w wieku produkcyjnym korzysta z siesty w ciągu tygodnia, a połowa z nich regularnie odpoczywa w ten sposób także w weekendy i dni świąteczne. Taki rytm dnia był już kultywowany w VI wieku przez św. Benedykta, który wprowadził w życie swoich mnichów zorganizowany plan dnia, w którym wyznaczone były godziny na pracę, modlitwę oraz odpoczynek. Szósta godzina, czyli “sexta”, była wtedy czasem przeznaczonym na odpoczynek, nierzadko także na krótką drzemkę.
Dzięki tej praktyce mnichowie mogli efektywniej służyć Bogu, utrzymując jednocześnie zdrowie psychiczne i fizyczne. Współczesna siesta jest więc nie tylko reliktem kulturowym, ale i przypomnieniem o znaczeniu równowagi między pracą a odpoczynkiem, co miało swoje odzwierciedlenie już w starożytności.
Czym jest sjesta i jak wpływa na życie w Hiszpanii?
Hiszpańska sjesta to znacznie więcej niż tylko krótka przerwa w ciągu dnia – to istotny element kultury, który dla wielu Hiszpanów odgrywa kluczową rolę. W godzinach popołudniowych, szczególnie w mniejszych miejscowościach, życie na chwilę zwalnia. Sklepy, banki oraz urzędy zamykają swoje podwoje, a ulice pustoszeją. Dla turystów, przyzwyczajonych do innego rytmu dnia, może to być nieco frustrujące, ponieważ w tym czasie trudno załatwić jakiekolwiek sprawy, a kontakt telefoniczny z niektórymi instytucjami często bywa niemożliwy.
Sytuacja staje się najbardziej wyraźna latem, gdy wysokie temperatury sprawiają, że wykonywanie codziennych zadań staje się utrudnione. Dla Hiszpanów sjesta to sposób na radzenie sobie z upałem, ale również doskonała okazja do odpoczynku i spędzenia czasu z rodziną. Choć podobne zwyczaje można znaleźć w takich krajach jak Włochy czy Grecja, dla Polaków mogą one wydawać się dość egzotyczne.
Skąd wziął się zwyczaj sjesty?
Mimo że sjesta jest ściśle związana z Hiszpanią, jej korzenie sięgają średniowiecznych zakonów. Nazwa pochodzi z łacińskiego terminu „hora sexta”, co oznacza „szósta godzina po świcie”. Już w XI wieku regulacje zakonu św. Benedykta przewidywały czas na odpoczynek i relaks w okolicach południa. Mnisi przerywali swoje zajęcia między południem a wczesnym popołudniem, by zregenerować siły na resztę dnia.
Z biegiem czasu ta tradycja zaczęła wychodzić poza mury klasztorne i stopniowo weszła do życia świeckiego. Dziś sjesta zatraciła swoje religijne znaczenie, ale wciąż jest ważnym elementem hiszpańskiej kultury oraz występuje w wielu innych krajach o gorącym klimacie, takich jak Meksyk, Filipiny czy Maroko.
Jak wygląda sjesta we współczesnej Hiszpanii?
Teoretycznie sjesta powinna trwać od 15 do 30 minut i być krótka, regenerująca drzemką. W praktyce jednak w Hiszpanii oraz w wielu innych krajach ten czas często jest znacznie dłuższy – w niektórych regionach przerwa może wynosić nawet trzy godziny.
Dlaczego tak się dzieje? Głównym powodem są upały, które między 14:00 a 17:00 osiągają swoje maksimum, co sprawia, że praca w niektórych zawodach staje się niemal niemożliwa. Mieszkańcy często wykorzystują ten czas nie tylko na odpoczynek, ale również na wspólny obiad i chwilę z rodziną. To jedyny moment w ciągu dnia, gdy wszyscy domownicy mogą usiąść razem przy stole i delektować się posiłkiem.
Czy godziny sjesty są wszędzie takie same?
Standardowe godziny sjesty, przypadające na czas od 14:00 do 17:00, są najczęściej stosowane w małych sklepach, urzędach oraz bankach. Niemniej jednak, nie wszystkie branże mogą sobie pozwolić na tak długą przerwę. W restauracjach sjesta przeciwnie – to okres największego ruchu, dlatego w gastronomii ten schemat wygląda zupełnie inaczej. Właściciele lokali zwykle przesuwają swoje godziny odpoczynku na późne popołudnie, zazwyczaj między 16:00 a 20:00.
Warto zaznaczyć, że harmonogram sjesty może różnić się w zależności od miasta i konkretnego miejsca. W większych turystycznych ośrodkach, jak Barcelona czy Madryt, przerwy bywają krótsze, a w niektórych lokalach tradycja ta bywa wręcz pomijana, aby lepiej dostosować się do międzynarodowych gości.
Planując wizytę w Hiszpanii, pamiętaj o sjestowej przerwie i dostosuj swoje plany do rytmu dnia mieszkańców. Dzięki temu unikniesz nieprzyjemnych niespodzianek i pełniej doświadczysz atmosfery tego niezwykłego kraju!
Źródła:
https://www.seka.pl/sjesta-hiszpanska-filozofia-relaksu
https://hispanico.pl/sjesta-w-hiszpanii/
